เคยสงสัยหรือไม่ว่า คุณปู่คุณย่าหรือผู้สูงอายุในบ้านของท่านมักจะบ่นว่า “รู้สึกปวดฉี่ตลอดเวลา” หรือมีอาการ “ฉี่แล้วแสบ” บ่อยๆ? ทั้งที่ไม่ได้อยู่ในห้องแอร์เย็นฉ่ำ หรือดื่มน้ำมากเป็นพิเศษกว่าวันอื่นๆ อีกทั้งไม่ได้แค่รู้สึกในตอนกลางวัน เพราะหลายครั้งยังรู้สึกเวลากลางคืนทำเอาต้องลุกขึ้นมาเข้าห้องน้ำกลางดึกบ่อยๆ เสี่ยงต่อการหกล้ม หรือหน้ามืดไม่น้อยเลยทีเดียว ปัญหาของการรู้สึกปวดฉี่ตลอดเวลาไม่ควรปล่อยไว้ต้องรีบหาวิธีแก้ เพราะนั่นอาจหมายความผู้สูงอายุกำลังเผชิญกับโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบอยู่ก็เป็นได้
โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และสามารถส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก บทความนี้ Saijai.co จะพาท่านเจาะลึกเรื่องกระเพาะปัสสาวะอักเสบในผู้สูงอายุ พร้อมทั้งแนะนำวิธีรักษาและป้องกันที่มีประสิทธิภาพ
โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบเกิดจากอะไร?
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ คือหนึ่งในกลุ่มโรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ สาเหตุหลักมาจากการติดเชื้อแบคทีเรียบริเวณรอบท่อปัสสาวะ และเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย แต่โดยมากแล้วจะพบได้บ่อยกับผู้ที่กลั้นปัสสาวะเป็นประจำ หรือในผู้สูงอายุที่เริ่มมีภูมิคุ้มกันลดลง มีกรดในปัสสาวะมากขึ้น ซึ่งนอกจากปัจจัยเรื่องอายุแล้ว ผู้สูงอายุยังมีความเสี่ยงต่อโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้จากหลายสาเหตุด้วย ดังนี้
- การสะสมของเชื้อแบคทีเรีย
สำหรับผู้สูงอายุที่กลั้นปัสสาวะเป็นประจำ หรือมีปัสสาวะเล็ด ทำให้เกิดการสะสมของแบคทีเรียได้เช่นกัน ส่งผลให้เกิดการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะตามมา
- การดูแลเรื่องความสะอาดไม่เพียงพอ
ผู้สูงวัยหลายท่านไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้มากเพียงพอ หรือมีอาการปวดตามกล้ามเนื้อ ทำให้การดูแลรักษาความสะอาดทำได้ไม่ดี เข้าห้องน้ำลำบาก ส่งผลให้เชื้อโรคและแบคทีเรียสะสม เติบโตบริเวณท่อปัสสาวะได้
- ดื่มน้ำน้อย
การดื่มน้ำน้อยกว่าที่ร่างกายต้องการทำให้ปัสสาวะไม่ถูกปล่อยออกจากกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งก็เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้แบคทีเรียเติบโตและสะสมในกระเพาะปัสสาวะจนกลายเป็นปัญหาที่ทำให้รู้สึกว่าเวลาฉี่แล้วแสบจนต้องรีบหาวิธีรักษา
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
ภาวะของการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนในผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้รู้สึกปวดฉี่บ่อย และอาจนำไปสู่โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้
- โรคประจำตัว
โรคประจำตัวในผู้สูงวัยบางชนิดมีผลต่อการกลั้นปัสสาวะ เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคทางสมอง โรคข้อเสื่อม โรคเบาหวาน เป็นต้น
- ภาวะต่อมลูกหมากโต
ผู้ชายสูงวัยมักจะมีปัญหาสุขภาพในเรื่องของต่อมลูกหมากโต จนทำให้เกิดการอุดตันในท่อทางเดินปัสสาวะ และต้องลุกมาปัสสาวะบ่อยในตอนกลางคืน
- ความจุของกระเพาะปัสสาวะลดลง
เมื่ออายุเพิ่มมากขึ้น การทำงานของระบบปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะก็มีความเปลี่ยนแปลง ทำให้เกิดการบีบตัวไวกว่าปกติ ปัสสาวะจึงตกค้างมากขึ้น ส่งผลให้ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะเล็ด
อาการของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบในผู้สูงอายุ
เมื่อเจ็บป่วยด้วยโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบแล้ว สิ่งที่ตามมาไม่เพียงแค่รู้สึกปวดฉี่ตลอดเวลาหรือต้องหาวิธีแก้ปัสสาวะตกค้างเท่านั้น แต่อาการของโรคนี้ยังมีอีกหลายอย่างที่ต้องระวัง เพราะมีผลต่อการใช้ชีวิตของผู้สูงอายุเป็นอย่างมาก โดยอาการที่พบบ่อย คือ
- รู้สึกปวดปัสสาวะอย่างรุนแรง และไม่สามารถกลั้นเอาไว้ได้
- มีปัสสาวะเล็ด ปัสสาวะราด เมื่อไอหรือจาม
- หลังการปัสสาวะแล้วยังมีการเล็ดราดออกมาอีกบ้าง ซึ่งเป็นผลจากการปัสสาวะได้ไม่สุด
- รู้สึกแสบหรือปวดในท่อปัสสาวะ อาการนี้เกิดจากการอักเสบของเยื่อบุทางเดินปัสสาวะ
- มีปัสสาวะไหลซึมตลอดเวลาโดยที่ไม่มีความรู้สึกปวดปัสสาวะ
- ขณะเปลี่ยนท่าทางมีปัสสาวะไหลซึม
- ปัสสาวะรดที่นอน
- ปัสสาวะมีเลือดปนออกมาด้วยเล็กน้อย
- อาจมีอาการไข้ร่วมด้วยในบางราย
- ปัสสาวะขุ่น มีกลิ่นเหม็น
- ปวดหรือเจ็บบริเวณท้องน้อย ส่วนใหญ่แล้วเกิดขึ้นจากการกลั้นปัสสาวะเป็นเวลานาน
ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากปัญหากระเพาะปัสสาวะอักเสบ
เมื่อมีอาการจากปัสสาวะอักเสบเกิดขึ้นแล้วนอกจากเรื่องของปัญหาปวดปัสสาวะบ่อยแล้ว สิ่งที่ตามมาคือผลกระทบ ที่ทำให้การใช้ชีวิตของผู้สูงอายุหลายท่านยากขึ้น ซึ่งผลกระทบที่เกิดขึ้นและพบบ่อย มีดังนี้
- ปัสสาวะเล็ดราดบ่อยครั้งโดยไม่สามารถรู้ล่วงหน้าได้ว่าจะเกิดขึ้นตอนไหน ทำให้เสียบุคลิกและความมั่นใจเมื่อต้องใช้ชีวิตนอกบ้าน
- เกิดผดผื่นคัน ระคายเคืองบริเวณที่มีความเปียกชื้นจากปัสสาวะเล็ด และอาจนำไปสู่การอักเสบของผิว
- กลั้นปัสสาวะไม่ได้ ทำให้ใช้ชีวิตนอกบ้านหรือในที่สาธารณะลำบาก
- รบกวนการนอนหลับ เนื่องจากปวดปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน
- เสี่ยงต่อการหกล้ม หน้ามืด จากการต้องรีบลุกไปเข้าห้องน้ำกลางดึก
- มีความเครียด วิตกกังวล เพราะกลัวว่าจะปวดฉี่ตลอดเวลา
- มีปัญหาทางใจ ลดคุณค่าในตัวเอง แยกตัวออกจากสังคม เพราะกลัวปัสสาวะเล็ดราด
แนวทางการรักษาปัญหาปัสสาวะเล็ด โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
เมื่อรู้สึกปวดฉี่ตลอดเวลาและเริ่มควบคุมไม่ได้วิธีแก้ที่ดีที่สุดคือการปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง เพื่อรับการวินิจฉัย และให้คำแนะนำสำหรับผู้ที่มีปัญหานี้ โดยส่วนใหญ่แล้วแพทย์จะมีแนวทางการรักษาโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบตามสาเหตุและอาการ ดังนี้
- ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
สำหรับผู้ที่ยังมีความรุนแรงของอาการไม่มาก และยังปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเองได้ แพทย์จะแนะนำให้ปรับการดื่มน้ำโดยคำนวณปริมาณที่เหมาะสมต่อร่างกายในแต่ละบุคคล เพื่อป้องกันไม่ให้ตกค้างในกระเพาะปัสสาวะ และให้งดเครื่องดื่มที่มีผลต่อการกระตุ้นให้ปัสสาวะบ่อย
- ฝึกควบคุมการขับถ่าย
เมื่อรู้สึกปวดฉี่บ่อยแต่ยังไม่เล็ดราดวิธีแก้คือการฝึกควบคุม โดยยืดระยะเวลาระหว่างการเข้าห้องน้ำในแต่ละครั้งให้นานขึ้นอีกเล็กน้อย ด้วยวิธีการฝึกกลั้นปัสสาวะในระยะเวลาสั้นๆ ก่อนเข้าห้องน้ำ และไม่ควรเบ่งปัสสาวะอย่างรุนแรงควรปล่อยให้ปัสสาวะออกจนหมด นอกจากนี้ควรฝึกบริหารกล้ามเนื้อหูรูดให้แข็งแรงด้วยการกลั้นและขมิบ
- ผ่าตัดรักษาต่อมลูกหมากโต
สำหรับผู้ชายที่มีปัญหาต่อมลูกหมากโต มีอาการปวดฉี่บ่อย ฉี่แล้วแสบวิธีรักษาคือเข้ารับการผ่าตัดต่อมลูกหมาก เพื่อลดอาการซึ่งบางรายแพทย์อาจใช้วิธีรักษาด้วยการให้ยาที่ช่วยคลายการบีบเกร็งกล้ามเนื้อต่อมลูกหมากแทนการผ่าตัดได้
- การใช้ยารักษาอาการ
สำหรับผู้ที่ไม่สามารถควบคุมการปัสสาวะเองได้ แพทย์อาจพิจารณาให้ยาช่วยยับยั้งการบีบตัวของกระเพาะปัสสาวะเพื่อลดการปวดปัสสาวะบ่อย และทำให้กระเพาะปัสสาวะกักเก็บปัสสาวะได้มากขึ้น
- ผ่าตัดขยายกระเพาะปัสสาวะ
หากไม่สามารถใช้วิธีอื่นๆ ในการรักษาได้ แพทย์จะใช้วิธีผ่าตัดเพื่อทำการขยายกระเพาะปัสสาวะ วิธีนี้จะช่วยให้มีพื้นที่กักเก็บปัสสาวะมากขึ้น ลดปัญหาปัสสาวะตกค้าง และปวดฉี่บ่อยได้
วิธีดูแลผู้สูงอายุ และป้องกันความเสี่ยงของโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
เพื่อลดความเสี่ยงของการปวดปัสสาวะบ่อยจากโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ รวมทั้งได้เข้าใจถึงวิธีการดูแลตัวเองหรือดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน สามารถทำได้ด้วยวิธีต่อไปนี้
- ดื่มน้ำในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อเจือจางปัสสาวะ และลดปริมาณเชื้อแบคทีเรียที่ตกค้างออกจากกระเพาะปัสสาวะ
- ดูแลรักษาเรื่องความสะอาดอยู่เสมอ
- เลี่ยงการสวมใส่เสื้อผ้าที่คับแน่น ให้เปลี่ยนมาใส่เสื้อผ้าที่โปร่ง หลวมเล็กน้อย เพื่อป้องกันการอับชื้น
- เลี่ยงการกลั้นปัสสาวะเป็นเวลานานมากจนเกินไป
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่กระตุ้นการปวดปัสสาวะ เช่น แอลกอฮอล์ ชา กาแฟ น้ำอัดลม
- เพิ่มการรับประทานอาหารที่มีกากใยเพื่อลดอาการท้องผูก เพราะมีผลต่อการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ
- หากมีปัญหาปัสสาวะเล็ด ต้องให้ความสำคัญกับเรื่องสุขอนามัยมากขึ้น เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้
สรุป ปัญหากระเพาะปัสสาวะอักเสบ เรื่องที่ดูเล็กน้อยแต่เป็นปัญหาใหญ่สำหรับผู้สูงวัย
เรียกได้ว่าปัญหากระเพาะปัสสาวะอักเสบนั้นมีผลกระทบโดยตรงในหลายด้านสำหรับผู้สูงอายุเลยทีเดียว เพราะนอกจากจะทำให้เสียบุคลิกในที่สาธารณะแล้ว ยังมีผลต่อความมั่นใจ เรื่องอารมณ์และความรู้สึกของผู้สูงวัยอีกด้วย ดังนั้นแล้วผู้ดูแลหรือผู้สูงอายุที่มีภาวะปวดปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะเล็ด ต้องทำความเข้าใจถึงปัญหา และค่อย ๆ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม รวมทั้งดูแลตัวเองมากขึ้นในเรื่องของการดื่มน้ำ ทานอาหารที่มีประโยชน์ ใส่ใจเรื่องสุขอนามัย และปรึกษาแพทย์เฉพาะทางหากไม่สามารถจัดการด้วยตัวเองได้ เพียงเท่านี้ปัญหากระเพาะปัสสาวะอักเสบก็เป็นเรื่องเล็กที่แก้ไขได้
สำหรับท่านที่ไม่สามารถบริหารจัดการเวลาในการดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน หรือผู้สูงวัยที่อยากปรับเปลี่ยนสถานที่พักอาศัย เพื่อให้ได้รับการดูแลที่เข้าถึงอย่างใส่ใจ ด้วยทีมแพทย์และพยาบาลที่มีประสบการณ์พร้อมให้บริการได้ตลอดเวลา ที่ Saijai.co เรามีบริการช่วยค้นหาบ้านพักสำหรับคนวัยเกษียณให้คุณสามารถเลือกค้นหาได้ตรงใจ ในทำเลใกล้บ้าน ที่สะดวกและรวดเร็ว พร้อมทั้งยังเป็นแหล่งรวมเนื้อหาสาระความรู้เกี่ยวกับสุขภาพ การดูแลตัวเองสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อให้ทุกท่าน ใช้ชีวิตที่ได้อย่างมีความสุข และสนุกได้เต็มที่ในทุกวัน
